Dane historyczne

Poprzednie nazwy miejscowości:

około 1305 roku - Reddowitz;
1524 rok - Rasewitz;
około 1739 roku - Radzewitz;
pół. XVIII wieku - Reesewitz;
1785, 1796 rok - Resewiz;
1818 rok - Resewitz;
1829, 1830 rok - Reesewitz;
1845 rok - Reesewitz, Radzowice;
1873 -1945 rok - Reesewitz.

Znaczenie i pochodzenie nazwy wsi

Nazwa niemiecka jest zniekształconym zapisem fonetycznym nazwy pierwotnej.

Wykaz znanych ze źródeł właścicieli wsi i dóbr

przed 1524: Hans Roraw;
od 1524 roku: bracia Hans, Georg i Albrecht Werbinzki;
1587 rok: Hans Georg von Dyhm;
1617 rok: Joachim von Frankenberg;
1641 rok: George von Siegroth;
1631-1643 rok: Kasper von Unruh;
od 1650 rok: von Hertel (tylko część);
1661 rok Just von Kospot;
1697 rok Rudolph von Wiedebach;
1740 rok Baron von Dyhm;
1785 rok graf Emst von Dyhm;
1830 rok graf Dyhm;
1845 rok Konrad, graf von Dyhm i baron z Lipki Freiherr w Schonau, ordynat;
1873 rok graf Dyhm in Berlin;
1891 rok: Conrad graf von Dyhm, właściciel majoratu, dzierżawca: podporucznik OttoKambach;
1909, 1912 rok: Franz Hubert graf von Thiele-Winckler auf Moschen;
1926 rok: Śląskie Towarzystwo Ziemskie we Wrocławiu Schlesische Landgesellschaft inBreslau.

Historia wsi i dóbr

około 1305 roku

Pierwsza wzmianka o wsi w księdze fundacyjnej.

1524 rok

W czerwcu książę Karol I nadał z prawem dziedziczenia braciom: Hans'owi, Georg'owi i Albrechfowi Werbinzki'm majątek i wieś Radzowice, położone w okręgu bierutowskim, wraz ze znajdującym się tam lennem kościelnym, tak, jak je posiadał Hans Roraw.

1622 rok

Potwierdzone jest istnienie we wsi parafialnego kościoła ewangelickiego. Do parafii należały dwie miejscowości: Radzowice oraz Dziadów Most. Obie wsie zobowiązane były do płacenia dziesięciny, a patronat nad kościołem sprawowali wspólnie ich właściciele.

1654 rok

Apostata Caspar Oderwolf, Landeshauptmann sycowski, kazał odebrać kościół w Dalborowicach proboszczowi z Radzowic i przekazać go katolickim duchownym w Trębaczowie.

1746 - 1747

Budowa nowego, „wyłożonego cegłami" i usytuowanego na „masywnym gruncie" kościoła ewangelickiego z fundacji Freiherrn barona Konrada Adolph'a von Dyrhn na Radzowicach oraz barona Hansa Fńedricha von Dyrhn z Dziadów Mostu. Kościół poświęcono 30 kwietnia 1747 r. pod wezwaniem św. Trójcy. Do tej parafii należał jeszcze filialny kościół w Dalborowicach, obejmujący także wsie: Bogusławice oraz Gronowice. Wszystkie trzy wsie płaciły dziesięcinę pastorowi z Radzowic. Ponadto pastor z Dalborowic zobowiązany był do odprawiania nabożeństwa dwa razy w Radzowicach, a w trzecią niedzielę miesiąca w Dalborowicach.

1830 rok

Radzowice mają status wsi. Znajdujący się tu majątek stanowi majorat.

1845rok

W Radzowicach znajduje się majątek rycerski oraz siedziba ordynacji tej samej nazwy.

Do parafii w Radzowicach, obejmującej dotychczas Radzowice i Dziadów Most w okręgu oleśnickim, dołączono wsie z okręgu sycowkiego: Dalborowice, Bogusławice, Wygodę, Gronowice, Dolną i Nową Stradomię oraz katolicką w większości Dziadową Kłodę. Patronami parafii są: Graf Dyrhn z Radzowic i jego brat z Dziadowego Mostu. Wybierają oni proboszcza w ten sposób, że pozwalają niektórym kandydatom wygłaszać kazania, pytają następnie gminę, czy można postawić im jakieś istotne zarzuty, a następnie sami decydują o ostatecznym wyborze. Majątek parafii obejmuje 104 morgi. Dziesięcinę płacą jedynie Radzowice i Dziadów Most. W budowie kościołów i probostw partycypuje patronat parafii oraz gminy, wchodzące w jej skład. Patronat daje 2/3 potrzebnej kwoty, a gmina 1/3, ale w ten sposób, że włączone w 1833 r. byłe gminy - goście partycypują w owej 1/3.

Parafialny kościół ewangelicki jest już bardzo stary i zniszczony, grozi zawaleniem. W złym stanie technicznym jest zwłaszcza wieża.

Ok. 3/8 gmin mówi jeszcze po polsku, dlatego każdej niedzieli kazanie jest wygłaszane po polsku i po niemiecku.

We wsi istnieje szkoła ewangelicka podlegająca Oleśnicy. Wybudowano dla niej ostatnio nowy budynek. Do tej szkoły uczęszczają dzieci z Radżowie oraz Dziadów ej Kłody. Jednego nauczyciela opłaca właściciel Radżowie. Kapitał szkoły wynosi 40 Reichstaler.

1909, 1912, 1926

Dobra w Radzowicach stanowią ordynację.

1930 rok

Majątek w Radzowicach jest wydzielony przez Śląskie Towarzystwo Ziemskie Schles. Landgesellsch.[aft].

Układ przestrzenny miejscowości. Stan zachowania

Położenie i obecny układ przestrzenny miejscowości

Wielodrożnica zlokalizowana przy strumieniu płynącym z pomocnego zachodu na południowy wschód. Główną osią jest droga z Dziadów Mostu do Dziadowej Kłody, skręcająca tu z północnego zachodu na północny wschód pod kątem prostym i dzieląca wieś w planie na dwie części: północno-zachodnią i południowo-wschodnią.

Część południowo-wschodnią ma charakter widlicy o czterech ramionach. Zabudowa zagrodowa usytuowana jest głównie między dwoma wschodnimi ramionami widlicy.

W czpsci pólnocno-zachodniej położony jest dwór z terenem zielonym oraz pozostałościami folwarku. Na północno-wschodnim krańcu, przy drodze zlokalizowany jest kościół, otoczony terenem zielonym, częściowo użytkowanym jako cmentarz. Pomiędzy terenem kościelnym a drogą usytuowany jest zakład typu stacja obsługi maszyn - ani funkcja, ani forma budynków nie są odpowiednie do miejsca.

W układzie dróg części pótnocno-wschodniej widoczne jest dążenie do układu szachownicowego: drogi mają prosty przebieg i przecinają się pod kątami prostymi. Może to sugerować świadome wytyczenie tej części wsi.

Rozwój układu przestrzennego miejscowości:

połowa XVIII wieku

Wielodrożnica o osi północ - południe, z płynącym środkiem ciekiem i układzie dróg zbliżonym do litery H. Na północno-wschodnim krańcu usytuowany jest kościół protestancki.

Na północno - zachodnim krańcu zlokalizowany jest folwark: kwadratowy majdan ma obudowane trzy boki; przy czwartym, południowym usytuowana jest siedziba szlachecka.

Nieco na południe od tego zespołu znajduje się wiatrak.

Zagrodowa zabudowa wsi w północnej części grupuje się w dwóch rzędach, w południowej - w trzech. Droga, przy której położony jest kościół biegnie dalej aleją prawie na północ.

1829 rok

Wielodrożnica rozciągnięta z północnego zachodu na południowy wschód. Układ dróg tworzą liczne, przecinające się pod kątem prostym drogi - ulice, przez co kojarzy się on z planem szachownicowym. W części południ ów o-w schodni ej układ tworzą dwie drogi o kapryśnym przebiegu, dążące na południowy wschód. Granicę między częściami północną i południową tworzy droga z Dzadów Mostu.

Po wschodniej stronie północnej części wsi usytuowany jest kościół.

W północno-zachodniej części wsi dominującym elementem jest dość duży staw z wysepką. Między nim a drogą do Dziadów Mostu znajduje się teren zielony z regularnym układem dróg, wyznaczającym osie symetrii oraz przekątne. Jego przedłużeniem na południowy wschód jest folwark z wydłużonym, prostokątnym majdanem obudowanym budynkami z wszystkich stron.

1932 rok

Wielodrożnica o bardzo niejednorodnej zabudowie. Droga z Dziadowej Kłody dzieli ją na dwie części: południowo-wschodnią z dominującą zabudową zagrodową usytuowaną wzdłuż cieku oraz północno-zachodnią, rozległej szą.

Przy północnym krańcu tej części, przy drodze do Stradomii Dolnej, położony jest kościół otoczony przez cmentarz na rzucie prostokąta.

Południowo-zachodni fragment tej części Radżowie zajmuje majątek, usytuowany wzdłuż drogi do Dziadów Mostu. Znaczną partię stanowi teren zielony skomponowany w kwatery, na północnym zachodzie przechodzący w swobodniejszą kompozycję, na południowym wschodzie ograniczony zabudową gospodarczą. Usytuowanie siedziby szlacheckiej nie jest czytelne. Po północno-wschodni ej stronie drogi do Dziadów Mostu, już poza wsią znajduje się kolonia jednakowych działek z niewielkimi domkami - kolonia.

Stan zachowania układu przestrzennego i jego elementów składowych:

Zachowany jest zasadniczy układ wsi wraz z kościołem.

Majątek jest w znacznym stopniu zdegradowany. Z dworu użytkowane jest jedynie skrzydło południowe, pozostałe ulegają degradacji (w części środkowej zapadł się już dach). Z terenu zielonego zachowało się jedynie ogrodzenie przy drodze do Dziadów Mostu; nieczytelny jest układ, brak starodrzewu. Dyspozycja przestrzenna folwarku, rozparcelowanego w latach 30-tych XX w., jest także nieczytelna.

Zakład typu stacja obsługi maszyn, usytuowany pomiędzy terenem kościelnym a drogą jest w tym miejscu niewłaściwy - ani funkcja, ani forma budynków nie są odpowiednie do miejsca i j ego otoczenia.

Ustalenia konserwatorskie

Obiekty i obszary w rejestrze zabytków:

Kościół filialny p.w. św. Trójcy wpisany do rejestru zabytków pod numerem 117 decyzją z dnia 15.04.1966 roku.

Konserwatorski spis zabytków architektury i budownictwa
LP	Nazwa obiektu	Adres, numer	Datowanie
1.	Kościół filialny pod wezwaniem świętej Trójcy	-	1 połowa XVIII
2.	Zespół dworski	Nr 41	-
2a.	dwór	-	4 ćwierć XIX wieku
2b.	dworski budynek gospodarczy	-	4 ćwierć XIX wieku
2c.	altana (drewno)	-	koniec XIX wieku
2d.	studnia (mur)	-	1730 rok
3.	Budynek mieszkalny	Nr 14	1932 rok
4.	Budynek mieszkalny	Nr 18	2 połowa XIX
5.	Zagroda	Nr 39	-
5a.	budynek mieszkalny	-	koniec XIX wieku
5b.	obora, ob. budynek mieszkalny	-	koniec XIX wieku
6.	Zagroda	Nr 40	-
6a.	budynek mieszkalny	-	2 połowa XIX
6b.	stodoła (wozownia)	-	koniec XIX wieku
7.	Zagroda	Nr 66	-
7a.	budynek mieszkalny	-	1888 rok
7b.	stodoła	-	po 1888 roku
8.	Budynek mieszkalny (dawna proboszczówka)	Nr 36	XVIII/XIX wiek