Gołębice

Położenie

Miejscowość sołecka położona przy lokalnej drodze łączącej wieś Lipkę z trasą Syców – Namysłów. Przez wieś płynie strumień Miłka dopływ Widawy. W 1955 r. Gołębice wraz z kilkoma innymi wsiami wyłączono z powiatu oleśnickiego i włączono do powiatu sycowskiego w celu powiększenia jego terytorium. Pierwsza wzmianka o miejscowości zawarta jest w dokumencie z 1335 r., gdzie wymieniono jej nazwę i nazwisko właściciela wsi. Kolejne informacje o właścicielach majątku pochodzą z 1420 r. oraz z XVI w. W XIX i XX w. folwark w Gołębicach był częścią majoratu w Radzowicach. W najwcześniejszych dokumentach występuje nazwa miejscowości o polskiej genezie w dwóch odmianach Galowiz (1335 r.) i Galewicz (1420 r.). Późniejsze nazwy niemieckie Galbitz i Galbiz są przekształceniem nazwy najwcześniejszej. Nazwa pierwotna związana jest z imieniem lub nazwiskiem właściciela. Po wojnie nie powrócono do nazw występujących wcześniej w dokumentach historycznych. Władze administracyjne przyjęły nazwę Gołębice, która nie ma żadnego uzasadnienia historycznego. Według przekazów, odpowiedniejszą wydaje się nazwa Galewice lub Galowice.

Właściciele

W swoich dziejach majątek w Gołębicach był ściśle powiązany poprzez właścicieli z majątkami sąsiednimi. Jako właściciel w 1335 r. wymieniany jest Guchko z Galowiz. W XVII – XVIII w. właścicielami dóbr jest rodzina von Siegroth, a w XIX w. rody von Dyhm i von Dyhrn. W XX w. właścicielem dóbr był Franz Hubert graf von Thiele – Winckler.

Parafia

W XIX w. ewangelicy zamieszkali w Gołębicach, będący w zdecydowanej większości (442 osoby), mieli swój kościół w sąsiednich Miłowicach, natomiast katolicy, których we wsi było niewielu (30 osób) uczęszczali do kościoła w Trębaczowie i przez pewien czas w Namysłowie. W XX w. katolicy z Gołębic wypełniali praktyki religijne w Dziadowej Kłodzie, zaś ewangelicy nadal w Miłowicach. Kroniki XIX-wieczne odnotowały obecność we wsi dwóch Żydów. Szkoła. Najstarszą w Gołębicach była szkoła ewangelicka, której istnienie zapisano w dokumencie z 1785 r. W XIX w. we wspomnianej szkole uczył jeden nauczyciel. Po II wojnie światowej we wsi działała pełna Szkoła Podstawowa. W następnym okresie został obniżony stopień organizacyjny placówki do klas I – IV (potem I – III). Obecnie dzieci z Gołębic wypełniają obowiązek szkolny w Miłowicach.

Areał i drzewostan

Według spisu przeprowadzonego w 1886 r. obszar wsi wynosił 422 ha, z tego ziemia orna stanowiła 351 ha, łąki – 63 ha, pastwiska – 3 ha oraz zagrody – 5 ha. Spis z 1900 r. wykazał, że we wsi oraz majątku było 36 uli, 183 jabłoni, 219 grusz, 471 śliw oraz 51 drzew wiśni. W 1912 r. majątek liczył ogółem: 425 ha, z tego grunty orne – 338 ha, łąki – 60 ha, pastwiska – 4 ha, lasy – ponad 2 ha, stawy – 5 ha, ogrody – 2 ha oraz zagrody – 14 ha. Hodowla. W połowie XVIII w. we wsi i majątku naliczono 40 koni. W XIX w. w majątku ziemskim prowadzona była hodowla owiec merynosów oraz innych zwierząt. W 1886 r. było tu 30 koni, 117 sztuk bydła, 625 sztuk owiec i 86 sztuk trzody chlewnej. Spis inwentarza z 1891 r. potwierdził wcześniejszy stan: konie – 30, bydło – 116 sztuk, krowy – 40 sztuk i owce – 625 sztuk. W spisie w 1900 r. zapisano 146 sztuk świń, 36 kóz, 73 gęsi, 6 kaczek i 442 kur. Było też w majątku 36 uli.

Rzemiosło

W Gołębicach dobrze rozwijało się rzemiosło. W XVIII w. we wsi działał młyn wodny, natomiast w XIX w. odnotowano istnienie młyna wodnego, olejarni, wiatraka, dwóch gorzelni i browaru ze słodownią, który spłonął w 1837 r. W XIX w. działały we wsi 3 warsztaty tkackie oraz 6 innych rzemieślników. Działał również tartak, cztery gospody i 11 handlarzy drewnem. W połowie XVIII w. wieś zamieszkiwało 18 kmieci, 25 zagrodników i chałupników. Ludność. W 1785 r. wieś liczyła 275 mieszkańców w tym 19 kmieci, 22 zagrodników wolnych i 3 chałupników. W XIX w., w 1830 r., w 57 budynkach było 431 mieszkańców, w 1845 r. w 66 domostwach zamieszkiwało 466 mieszkańców, w 1871 r. było 95 domostw z 431 mieszkańcami, w tym 418 ewangelików, 10 katolików i 3 żydów. W majątku, gdzie było 22 domostw mieszkało 108 ludzi z tego 105 ewangelików i 3 katolików. Po II wojnie światowej w ramach akcji Wisła skierowano do wsi 4 rodziny (13 osób). W 1990 r. miejscowość liczyła 417 mieszkańców i w kolejnych odpowiednio: 1995 r. – 450, 2000 r. – 425, 2005 r. – 418. Na koniec 2010 r. miejscowość liczyła 411 mieszkańców. Obecnie w Gołębicach zarejestrowane są następujące prywatne podmioty gospodarcze: handel – 7, firmy budowlane – 5, firmy transportowe – 2, gastronomia – 2, inne – 1. We wsi działa OSP. Kiedyś był we wsi urząd pocztowy, zlikwidowany kilka lat temu.

Opracowanie: Stanisław Chowański