1945-1950

1945

Dn. 20 stycznia do opustoszałych wsi ziemi synowskiej w tym i Dziadowej Kłody w godzinach popołudniowych wkroczyły czołowe odziały Armii Radzieckiej. Tutaj przekroczyły one dawną granice polsko-niemiecką z r. 1939. Poprzez pół roku w 1920 r. od stycznia do dnia 17.VI.Dziadowa Kłoda i Ślizów znajdowały się jak poddał autor pod polską administracją. Niestety obie wsie od 17.VI. 1920 r. wróciły pod niemiecką okupacje i z powrotem przyjęły zniemczone nazwy z roku 1886.

Na kilkanaście godzin przed wyzwoleniem dn.20.I.1945 r. ostatnie jednostki niemieckie S.A. i SS zmusiły siłą do opuszczenia Dziadowej Kłody żarliwego patriotę Jerzego Kurzawe z żoną i wielu innych. Przy 20 stopniowym mrozie zmuszono Polaków do ewakuacji w kierunku na Bierutów, Oławę, Rogatnicę. Tam J. Kurzawa wraz z żoną zwolniono, mężczyzn brano do Volkssturmu. W końcu w maju do domu powróciło z tułaczki 30 polskich rodzin.

Mimo tych represji nie dali się zmusić do ewakuacji i pozostali we wsi:

• Fr. I J. Kosica,
• Sz. Wancek,
• Skotnik,
• Żurek,
• Pietrek,
• A. Cierpka,
• Kokot,
• Czubak,
• Dobin,
• ks. Hajduk.

Wywiezieni przez Niemców wrócili po kilku tygodniach: Fr. Sowa, Fr. Giza, Nawrot, Wacek, Pietrzonka, J. Jański, Doktor, Skiba, Mucek, Smoch, Fabian i wielu innych, którzy czuli się Polakami i mówili po polsku. Przed rokiem 1945 w Dziadowej Kłodzie liczącej około 850 mieszkańców mieszkało tylko 5 niemieckich rodzin ewangelickich.

Dn. 1.II. do wsi przybyli pierwsi przedstawiciele polskiej władzy. Była to obsada posterunku MO w składzie 4 osobowym z komendantem posterunku Ob. Wielochem. W skład placówki MO wchodzi Ob. Kępa, wywieziony tu na roboty w 1942 roku obecnie prowadzący stolarnię we wsi.

Od wiosny do Dziadowej Kłody i okolicznych wiosek zaczęli napływać osadnicy z woj. poznańskiego, kieleckiego, krakowskiego, krakowskiego ziem zabużańskich, np w sierpniu przybyło 13 rodzin z pow. Włoszczowa z woj. kieleckiego. Wieś przedstawiała smutny widok.

Spalone były młyn, stolarnia, poczta, gospoda, 5 budynków mieszkalnych, domy zdewastowane, obory i chlewy puste, w szkole powyrywane okna, powybijane szyby, ponieważ stało tam niemieckie wojsko ławki też były wywiezione ze szkoły. Pola leżały odłogiem i zarastały chwastami. Nieczynna była linia kolejowa do Sycowa.

Z wojny ocalało 82% gospodarstw chłopskich.

Z końcem kwietnia zaczęło działać Starostwo Powiatowe Sycowskie zwane wówczas Urzędem Pełnomocnika Rządu na obwód XIV Dolnego Śląska. Zasięgiem swym obejmowało ono Syców, Twardogórę i Międzybórz. Ostateczne ukonstytuowanie się starostwa wypadło na czerwiec. Powiat wiejski pozostawał pod władzą radzieckiej komendy wojennej i data przekazania władzy w ręce polskiej administracji na terenie wiejskim nie jest znana. Przypuszczalnie nastąpiło to w kwietniu.

W lipcu wrócił z obozu Gross-Rossen Ob. Józef Młynarz, b. dowódca II batalionu „Giewont” Armii Krajowej i 20 członków tego batalionu. Pozostałych wymordowali Niemcy w obozach zagłady, z liczby 54 aresztowanych w 3 lipca 1944 r. po denuncjacji prowokatora.

Ob. J. Młynarz organizował wówczas Zarząd Gminy z pierwsza siedzibą w Ślizowie. Pierwszym wójtem gminy został Ob. Stanisław Stasia, sekretarzem Ob. A. Arczewski, księgowym i rachmistrzem ob. J. Młynarz. W październiku Zarząd Gminy został przeniesiony do Dziadowej Kłody. W lipcu zostało koło Stronnictwa ludowego, którego prezesem został Ob. J. Młynarz. W tym czasie powstała komórka Zw. Samopomocy Chłopskiej.

W skład powstałej gminy Dziadowa Kłoda wchodziły wsie; Dziadowa Kłoda, Dalborowice, Gronowice, Ślizów, Wioska, N. Dwór, Gaszowice, Stradomia Dolna i Górna. We wrześniu powstał komitet PPR, którego I sekretarzem był, tow. Sylwiusz Ignasia. Jednocześnie powstał gminy komitet PRS, którego I sekretarzem został tow. Bronisław Chmielewski. Po St. Wielochu komendantem posterunku MO został Fr. Małecki.

We wrześniu przeprowadzono pierwsze wybory sołtysów. W Dziadowej Kłodzie Wybrano A. Wojciechowskiego, w Ślizowi St. Lipieńskiego, w Stradomii Dolnej St. Janika.

We wrześniu przybył do Dziadowej Kłody z radością witany pierwszy nauczyciel Ob. Wójcie z żoną. Wspólnym wysiłkiem uporządkowano szkołę mimo braku podręczników zeszytów Ob. Wójcik rozpoczął zajęcia szkolne z dziatwą.

Przy pomocy Ludowego Wojska Polskiego prowadzone były na wiosnę akcje siewów zboża, podobnie jak i na zimę. Akcją objęto 78% areałów ziem. W połowie 1945 r. powiat sycowski posiadał 92 konie, 183 krowy i 82 maciory. Pierwszy spis inwentarza przeprowadzony w gminie wykazał we wrześniu istnienie 32 koni, 52 szt. bydła 148 szt. trzody chlewnej.

We wrześniu z inicjatywy przybyłego z województwa kieleckiego Ob. Władysława Kobczyka, który poprzednio pracował w straży pożarnej w Dziadowej Kł. Powstała pierwsza w gminie Straż Pożarna. Z-ca komendanta został Ob. Furmaniak, komendantem inicjodawca. Za cały sprzęt służyły zdemontowane części znalezionego poniemieckiego wyposażenia, które uzupełniano i zreperowano. W tym okresie powstała też ochotnicza straż pożarna, w Dalborowicach z inicjatywy Ob. R. Zaskórskiego.

W Miłowicach pierwszym kierownikiem szkoły uruchomionej we wrześniu był Ob. L. Wojtasik posiadający 20-letnią praktykę do tej szkoły uczęszczało 153 dzieci, w tym i z Radzowic. Ob. Wojtasik uczył rano w Miłowicach, po południu klasy I i II w Radzowicach.

Naukę rozpoczęły szkoły w Stradomii G. i w Ślizowie, gdzie kierownikiem był Ob. J. Osiecki. W Stradomii G. uczęszczało 48 uczniów.

Urząd pocztowy w Dziadowej Kłodzie został uruchomiony w listopadzie przez Ob. Domagałę.

Dnia 31.XII. gromada Dziadowa Kłoda osiągnęła stan 700 mieszkańców, Stradomia G. 927 mieszkańców. Gromada ta w końcu roku posiadała 16 szt. bydła i 7 szt. koni. W grudniu cały powiat sycowski miał 426 szt. bydła, 47 koni i 353 szt. trzody chlewnej.

1946

Nowy rok postawił przed młodymi inicjatorami partyjnymi poważne bardzo zadania w skali starostwa sycowskiego i gminy Dziadowa Kłoda. Należało zabezpieczyć chleb dla ludności, z czym wiązała się wytężona akcja siewów wiosennych i jesiennych, żniw, umocnienie i rozwój demokracji socjalistycznej, porządkowanie gospodarki komunalnej, uruchomienie zakładów produkcyjnych,dalsze organizowanie ogniw administracji, rozwijanie handlu.

W marcu została zorganizowana w Dziadowej Kłodzie Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska, której pierwszym prezesem został J. Młynarz. W skład zarządu wchodzili M. Liszyński, Z. Zawadzki. Zaopatrzenie prowadził Z. Ładziński.

Dzięki aktywnej pomocy instancji partyjnych i GS zasiano 60% areału ziemi uprawnej, rozprowadzono przydzielone przez UNRRA konie i bydło. Chłopi zaczęli otrzymywać na kredyt krowy, ziarno siewne. W ramach pomocy UNRRA otrzymano 230 koni. Dzielono ziemię obszarników niemieckich między chłopów zgodnie z treścią Manifestu Lipcowego. Gospodarstwa wytyczano od nowa, co było trudnym zadaniem ze względu na brak geodetów. O ogromie zniszczeń świadczy porównanie stanu pogłowia w 1937 r. i stanu wynikłego ze zniszczeń wojennych. Dnia 15.VI. gmina posiadała w stosunku do roku 1937 19% koni, 8% bydła, 13% nierogacizny, 3.5% owiec i 20% kóz.

Na początku stycznia po odejściu ks. Hejdoka, ks. Hoszycki obejmuje parafie katolicką.

Dnia 15.IV. A. Wagner zorganizował naukę w 4-o klasowej szkole w Dalborowicach.

Zaszeregowanie do klas odbyło się drogą posiadanych umiejętności. W szkole powstał teatrzyk i chór. Dochodami z imprez szkolnych uzyskiwano środki na zakup pomocy szkolnych i książek do biblioteki szkolnej.

Dnia 1 maja pierwszy raz ludność polska na Ziemiach Odzyskanych obchodziła Święto Ludu Pracującego. W Sycowie odbyła się manifestacja ludności, pokazy i zawody. W szkole w Dziadowej Kłodzie urządzono akademie 1 Majową.

Dnia 9 maja minęła I rocznica od zakończenia II wojny światowej.

Zarząd GS uruchomił pierwszy sklep spożywczy w Dziadowej Kłodzie.

Nierozeznanie stosunków etniczno-narodowościowych w starostwie i gminie doprowadziło do tego że część ludności miejscowej opuściła dobrowolnie czy przymusowo wymienione tereny, uznana za Niemców i tak potraktowana mimo nie zakończenia akcji weryfikacyjnej. W połowie roku starosta sycowski wydaje zarządzenie o wstrzymaniu osadnictwa w starostwie do czasu przeprowadzenia weryfikacji narodowościowej, ale FUR nadal przydzielał gospodarstwa należące do nie zweryfikowanej ludności miejscowej. Zamiast kilkunastu tysięcy zweryfikowano 400 /! / osób .

W maju szkoły biorą udział w pierwszym harcerskim zlocie w Sycowie.

Dnia 30.VI. odbyło się referendum na temat parlamentu, nacjonalizacji gospodarki narodowej i granicy zachodniej polski. Ludność wypowiedziała się zdecydowanie za programem Bloku Stronnictw Demokratycznych i poparła referendum głosując 3 x tak. Lokal wyborczy znajdował się w szkole. W ten sposób utrwalone zostały zdobycze ludu pracującego PRL.

Z powodu całkowitego braku węgla w gminie Gminna Spółdzielnia wysłała do Bytomia delegację do kopalń węgla. Tam zawarto umowę na zasadzie wymiany kartofla za węgiel. Transport węgla przyczynił się do wzrostu hodowli zwierząt, zapewnił trochę środków opałowych na zimę.

Prezes GS Janiszewski zorganizował magazyny GS na węgiel, materiały budowlane i nasiona siewne. Wśród założycieli GS wymienić należy M, Dynowskiego, St. Janika, J. Kowalskiego i K. Rybińskiego.

Banda „OTTO” dokonała napadu na posterunku MO rozbrajając pracowników. Ofiar w ludziach nie było.

Dnia 24.IX. miała miejsc w KRN interpelacja posła ziemi śląsko-dąbrowskiej E. Odorkiewicza pod adresem Min. Ziem Odzyskanych w sprawie weryfikacji tylko 400 osób miast kilkunastu tysięcy Polaków zamieszkujących starostwa sycowskie, namysłowskie i brzeskie.

Od roku 1945 sołtysem w Gołębicach był Idzi Kleparz. W Miłowicach sołtysem był Szafraniec, który zmarł w grudniu, po nim funkcje sołtysa obiął Wł. Pelikan.

Dnia 1.IX. ks. Witek obejmuje parafię rzym.-kat. w Dziadowej Kłodzie.

Sołtysami w Gołębicach i Dalborowicach byli J. Klepacz i R. Brzeziński.

Dnia 3.XI. wybrano pierwszą Gminą Radę Narodową w Dziadowej Kłodzie. Przewodniczącym został Józef Iandra, z-cą St. Pasoń, członkami K. Rybiński, P. Kumala J. Osiecki. Pierwsze zebranie nowo wybranej rady odbyło się dnia 12.XI. Do gminy należały następujące gromady:

1. Gronowice 
2. Giernotczyce 
3. N. Dwór 
4. Ślizów 
5. Stradomia D.
6. Stradomia G.
7. Wioska
8. Dziadowa Kłoda

Rada liczyła 32 radnych. Wójtem gminy został Stefan Wierzbiński.

W końcu roku uruchomiona została linia kolejowa Syców-Bukowice Śl. do Namysłowa.

1947

Dn. 19 stycznia ludność gminy tłumnie udała się do lokalu wyborczego w szkole w Dziadowej Kłodzie by oddać swoje głosy na kandydatów na posłów do pierwszego Sejmu PRL.W wyborach zwyciężył zdecydowanie Blok Stronnictw Demokratycznych / PPR, PPS, SL, SD / Dzięki temu zwycięstw utrwalone zostały zdobycze demokratyczne ludu pracującego i ugruntowana trwale droga do socjalizmu.

Po rezygnacji poprzednika przewodniczącym GmRN wybrany został K Rybiński.

Nas wiosnę grunty orne zagospodarowane zostały w 80%.

Dn.30.I. Zarząd Gł. Polskiego Związku Zachodniego interweniował w Urzędzie Wojewodu we Wrocławiu w sprawie ludności autochtonicznej starostwa sycowskiego, namysłowskiego i brzeskiego. Urząd Wojewody w odpowiedzi z dnia 6.II. stwierdził że ludność autochtoniczna opuściła ziemię nie składając podań o weryfikacje narodowościową. Administracja nie mogła temu zapobiec: 19/.

Wg. stanu z dnia 18.IV. funkcje sołtysa pełnili:

• Dziadowa Kł. J. Gral - Ślizów St. Lipieński
• Dalborowice R. Brzeziński -Stradomia D. St. Janik
• Gronowice B. Tomiki -Stradomia G. J. Milczarek
• Giernotczyce J. Ćwikła -Wioska L. Szmaj
• N. Dwór St. Polak

W lecie przeprowadzono zbiórkę dla powodzian/ wylew Wisły i Dunajca /.

Dnia 30.V. uchwalono dobrowolne opodatkowanie się ludności na odbudowę szkół.

Z inicjatywy Zarządu Gminy w ramach szarwarku zaczęto porządkować wsie. W Dziadowej Kłodzie wywożono gruzy spalonych budynków, przystąpiono do remontu i odbudowy zniszczonych budynków gospodarczych.

We wrześniu uruchomione zostały szkoły w Gronowicach, N. Dworze i w Wiosce.

W Miłowicach utworzono tzw. „szkołę zbiorczą” z 4 nauczycielami. W Dalborowicach szkoła od września posiada 6 klas z 4 nauczycielami. Szkoła ma teatr z własną sceną. Dnia 2.XI. uruchomiono w szkole kurs dokształcający dla 36 słuchaczy. Szkoła liczyła w grudniu 162 dzieci. Na wspólnym opłatku i jasełkach było obecnych 200 osób.

Z początkiem jesieni została zakończona akcja osadnicza ludności w gminie. Ludność tubylcza w starostwie stanowiła 2%.

W starostwie powstało 2860 gospodarstw o przeciętnej powierzchni 5-10 ha. PGR-y miały we władaniu 25% areału upraw. GS zorganizował magazyny na węgiel, nasiona i materiały budowlane.

Rolnicy otrzymują kredytowy przydział koni z UNRRA, bydła, nasion siewnych i nawozów.

Szkoła w Dalborowicach zorganizowała wycieczkę do Krakowa i Wieliczki.

1948

Rok 1948 cechuje odbudowa po zniszczeniach wojennych, wysiłki o maksymalne wykorzystanie ziemi pod uprawy tj. walka o likwidacje odłogów, uruchomienie zakładów pracy, rozwój sieci handlowych, likwidację analfabetyzmu. Jest to drugi rok Trzyletniego Planu Odbudowy Kraju.

Trwają przygotowania do połączenia obu partii robotniczych, celem zlikwidowania rozbicia polskiego ruchu robotniczego.

Na wiosnąę zagospodarowano 90% użytków rolnych, zwiększa się wydajność z ha plonów 4 podstawowych zbóż, wzrasta pogłowie bydła i trzody chlewnej.

GS uruchomiła gorzelnię w Dziadowej Kłodzie jak i sprzedaż węgla , skup zboża, sprowadza też nawozy sztuczne. Spółdzielnia otworzyła też sklep żelazny /artykuły gospodarcze / i masarnię.

We wsi u gospodarza S. Bobra otwarto pierwszą bibliotekę dla mieszkańców.

W tym roku w Dziadowej Kłodzie i Ślizowie otwarto dwa kursy repolonizacyjne, które ukończyło 35 osób.

Szkoła w Miłowicach uzyskała drugi budynek na zajęcia lekcyjne.

W Stradomii G. w końcu roku notowano 476 mieszkańców w tym 3 ewangelików.

Dnia 15 grudnia w Warszawie na Kongresie Zjednoczeniowym nastąpiło połączenie obu partii robotniczych PPR i PPS. w Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą. Uchwalony został statut PZPR.

1949

Obecny rok jest ostatnim rokiem 3-letniego Planu Odbudowy Kraju.

Na początku stycznia delegaci obu partii robotniczych PPR i PPS na wspólnym posiedzeniu dokonali wyboru Komitetu Gminnego PZPR. Pierwszym sekretarzem został wybrany tow. Michał Wolicki.

Dnia 16.I. otwarto bibliotekę szkolną w Dziadowej Kłodzie.

Budżet gminy zamyka się kwotą 3 823 320 zł. Gmina liczy 4110 mieszkańców. Powierzchnia lasów wynosi 2904 ha.

W Zarządzie Gminy nastąpiły zmiany personalne. Wybrany został na sekretarza E. Szczeldowski, księgowym i rachmistrzem został F. Bociąga. J. Młynarz został wójtem. Przewodniczącym Gminnej Rady jest St. Jamka.

Zarząd Gminy sprzedaje po uprzednim wycenieniu przez komisje spaleniska domów mieszkalnych i inwentarskich. Za uzyskane środki finansowe wykonuje się remonty kapitalne częściowe szkół w Dziadowej Kłodzie, Ślizowie, Dalborowicach, Stradomii G. przyjęto też nowych nauczycieli. Został zorganizowany klub sportowy i zespół teatralny.

Zarząd Gminy został wyróżniony przez Starostwo za dobrą pracę.

Zarząd przeprowadził klasyfikację gruntów Wg. klas, co stało się podstawą do obliczenia podatku gruntowego.

We wsi Gronowice zorganizowana spółdzielnia produkcyjna.

Komisja oświaty i Kultury zarejestrowała w czerwcu 181 analfabetów półanalfabetów. Na kurs skierowano 165 osób, pozostałe zwolniono ze względu na wiek.

Dnia 31.X. młodzież szkolna w Dziadowym Moście uporządkowała groby żołnierzy polskich.

W Sycowie została otwarta Przychodnia Obwodowa.

1950

Bieżący rok jest pierwszym rokiem 6-rokiem Planu Rozbudowy kraju.

W bieżącym roku nastąpiła reorganizacja administracyjnej. Zarządy Gminne zastąpiły Prezydia Gminnych Rad Narodowych, przewodniczący, zastępca i sekretarzem. Przewodniczący Prezydium miał do pomocy urząd-Prezydium GmRN z sekretarzem. Nowy schemat organizacyjny wprowadzono w końcu roku. Prezydia posiadła 5 referatów: ogólne-admin, finansowy, socj.-kulturalny, wojskowy i rolny.

Przeprowadzona została wojskowa rejestracja mężczyzn.

GS uruchomił piekarnie. We wsi Wioska zlikwidowano pozostałości wojny-rowy przeciwczołgowe. Do akcji sołtysi zorganizowali mieszkańców. W ramach szarwarków wykonywane są remonty dróg.

W pracy społecznych przeprowadzanych w gminie wyróżnili się z Dziadowej Kł: Spłonka, St. Dzięcioł, W. Kępa, Wł. Kobczyk, B. Chmielewski, ze Stradomii R. Zyskowski i J. Kowalski, z Ślizowa J. Tomiki i B. Tomiki, z Gronowic Wł. Gomółka, J. Prygiel z Wioski Józef Szmaj.

Dn. 1.IV. w Dziadowej Kł. Otwarte zostało stałe kino „Rybak”. Kierownikiem został E. Kępa.

W styczniu szkoła w Dalborowicach otrzymała aparat radiowy.

Prowadzona jest szeroka akcja likwidacji analfabetyzmu. Ogółem zarejestrowano 268 analfabetów półanalfabetów, dla których uruchomiono bezpłatne kursy dokształcające. W Dziadowej Kł. notowano 22, w Gronowicach 13, w Wiosce i Dalborowice po 14, w Stradomii G. 28, Stradomii D. 18 w Ślizowie 22 analfabetów.

GS zakłada magazyn paszowy.

Po rezygnacji Przewodniczącym Prez. GmRN został St. Płonka.

Od września kierownikiem szkoły w Dziadowej Kł. została A. Zawadzka.

Na terenie gromady Stradomia G. 1.I. mieszkało 2081 osób.

Z powodu epidemii szkarlatyny /bez wypadków śmiertelnych/ zamknięta była szkoła w dniach 4-23.XII.